Vorige week heeft Angela Merkel tijdens een toespraak in Berlijn aangegeven dat sommige gespecialiseerde onlinediensten zoals telegeneeskunde en zelfrijdende auto’s, van een dusdanig groot belang zijn, dat ze voorrang dienen te krijgen op al het ander internetverkeer. Inderdaad, zulke gespecialiseerde diensten zullen in de nabije toekomst toenemen en kunnen zich alleen ontwikkelen als er vaste kwaliteitstandaarden beschikbaar zijn.

Gegarandeerde werking voor internetdiensten

De werking van deze diensten moeten dus absoluut gegarandeerd blijven, ook tijdens de piekuren van het internetverbruik wanneer de hoeveelheid data hoger ligt dan de capaciteit van de telecombedrijven, die verantwoordelijk zijn voor de vlotte doorstroom van data.

In het digitale ecosysteem met het huidige prijszettingsmechanisme kunnen de optimale condities voor deze onlinediensten alleen ontstaan door hen apart te behandelen. Zo zullen eindgebruikers in het huidige systeem soms geen toegang kunnen hebben tot levensnoodzakelijke diensten tenzij nagedacht wordt over een alternatief digitaal ecosysteem die het algemene belang dient. 

Netneutraliteit: Blijft het economisch haalbaar?

De uitspraak van Merkel veroorzaakte grote onrust bij zowel de eindgebruikers als de digitale bedrijven aangezien het intrinsiek indruist tegen het principe van ‘netneutraliteit'. Netneutraliteit impliceert dat alle data gelijk moet worden behandeld zodat alle websites, online diensten en inhouden zoals video’s, afbeeldingen en applicaties beschikbaar en vlot toegankelijk blijven voor iedereen.

Op dit moment is netneutraliteit zeker haalbaar voor de telecombedrijven zonder dat de eindgebruikers een kwaliteitsverlaging op het internet ervaren. De gespecialiseerde online diensten en websites die grotere hoeveelheid data-stroming vragen, zijn immers nog niet allemaal doorgebroken bij het grote publiek. 

Van zodra deze populairder worden, zullen ze algemene onderbrekingen en vertragingen veroorzaken in het dagelijks internetverbruik. Dat komt door de ondercapaciteit waarmee de telecombedrijven zullen geconfronteerd worden door de steeds toenemende hoeveelheden data.

De telecombedrijven zijn ondertussen niet geneigd om te investeren in de nieuwe technologieën voor hun capaciteiten te verhogen door de lage winstmarges waarbij ze zouden creëren in dit prijszettingsmechanisme en digitaal ecosysteem.

Bij het huidige inkomstenmodel van telecomspelers betalen de eindgebruikers een maandelijkse vast tarief op basis van de hoeveelheid of snelheid van de data-stroming waarvan ze gebruik willen maken. Dit tarief wordt berekend op basis van het gemiddelde data verbruik per eindgebruiker.

Hierdoor compenseren de uitschieters die extreem minder en extreem meer data verbruiken, grotendeels elkaar zodat de capaciteit optimaal benut kan worden en de eindgebruikers kunnen genieten van de prijsconcurrentie tussen de telecombedrijven.

Aangezien het gemiddelde data verbruik in de toekomst zal blijven stijgen, is dit prijszettingsmechanisme en ecosysteem niet meer houdbaar voor de telecombedrijven tenzij de digitale bedrijven komen tot een akkoord met de telecombedrijven om een alternatief digitaal ecosysteem op te bouwen. Anders zullen de eindgebruikers een van de volgende drie scenario’s moeten aanvaarden;

  • Allerlei storingen op het dagelijkse internet verbruik omwille van de ondercapaciteit,
  • Doorlopende verhoging in de tarieven om de investeringskosten van de telecombedrijven te kunnen dekken.
  • Netneutraliteit in vraag stellen en tot een politiek en juridisch akkoord komen met de organisaties in de waardeketen

De kern van het probleem: Het huidige digitale ecosysteem

Het huidig digitale ecosysteem moedigt de telecombedrijven niet meer aan om te investeren in de vernieuwende technologieën. De winstmarges die telecombedrijven zouden kunnen realiseren zijn immers 7 %, oftewel lager dan de kost van de investering.

Hoewel de digitale bedrijven met de groei in het internetverbruik hun omzet verdubbelden in de laatste tien jaar door de advertenties en directe online diensten die ze leveren aan de eindgebruikers, heeft deze groei de omzet van de telecombedrijven niet in dezelfde mate kunnen beïnvloeden. De hoofdzakelijke redenen zijn de internet waardeketen en zijn ecosysteem waar er een ontkoppeling en onevenwicht bestaat tussen de bron van de omzet en de bron van de kost.

In de bovenstaand infografiek van de internet waardeketen ziet u de inkomstenbronnen van de actieve organisaties in de sector. Een groot deel van de omzet van de telecombedrijven komt uit de verkoop van data aan de eindgebruiker.

De digitale bedrijven betalen dus enkel een aanzienlijk laag vast bedrag aan de telecombedrijven om beschikbaar te kunnen blijven op het internet. Bij het huidige ecosysteem met de voorwaarde van de netneutraliteit is er dus geen andere optie voor de telecombedrijven dan de verhoging van de algemene internet tarieven die de eindgebruikers betalen.

De telecombedrijven kunnen de kwaliteit van de online diensten en daarmee gepaard gaande innovatie enkel en alleen volhouden door voortdurend te investeren in de nieuwe technologieën.

Het huidige ecosysteem is bijgevolg niet voordelig voor de eindgebruiker aangezien de prijs voor het internet voortdurend dient te stijgen om de toekomstige kosten van de infrastructuur en nieuwe technologieën te funderen.

Een alternatief dat netneutraliteit in leven kan houden

Ten opzichte van hun gebruiksvolume dragen de digitale bedrijven dus relatief laag bij aan de infrastructuurkosten in het huidige ecosysteem. Vandaar beweren de telecombedrijven dat de data aanbiedende partij ook verantwoordelijk moet gesteld worden voor de data stroming en ze ook vergoeding moeten betalen voor deze dienst net zoals de eindgebruikers momenteel doen.

Dit alternatief ecosysteem zou ook stimulerend zijn voor hen om hun applicaties en websites zo op te bouwen dat ze dezelfde dienst met minder hoeveelheid data kan leveren aan de gebruiker.

Bovendien heeft dit alternatief ecosysteem een auteur beschermende karakter tegen de fraudeurs die films,  video’s, geluidbestanden uploaden zonder toestemming van de maker. Het uploaden van een bestand zal immers een tarief hebben op basis van zijn soort. Bovendien zullen ze iedere keer ook meebetalen wanneer het geüploade bestand opgevraagd of online afgespeeld wordt. 

De telecombedrijven kunnen dan door deze nieuwe omzetbron kunnen blijven investeren in de capaciteit verhogende en innoverende technologieën. Als resultaat kan de eindgebruiker blijven genieten van het open en neutrale internet zonder er onderbrekingen en vertragingen op te moeten ervaren.

Niet onbelangrijk om te vermelden zijn het aantal nadelen van dit alternatief ecosysteem.

  • Digitale bedrijven kunnen extra kosten in rekening brengen voor het gebruik van de diensten die bij het huidige ecosysteem gratis zijn, om hun kosten voor de data stroming te kunnen compenseren. YouTube kan bijvoorbeeld een vergoeding vragen van de eindgebruikers voor het afspelen van de grote hoeveelheid dataverbruikende video’s zodat hij zijn kosten voor deze grote data stroming kan compenseren. Het is dan een vraagteken hoe netneutraal dit alternatieve systeem zou zijn.
  • Als tweede is het ook een grote uitdaging om naar een algemeen akkoord en prijsmechanisme tussen de digitale en telecombedrijven te geraken aangezien het tot een cruciale verandering zal leiden in de digitale wereld en inkomsten modellen van de actieve organisaties.

Netneutraliteit: Hebben wij dat echt nodig?

De populariteit van online diensten, applicaties en sociale netwerken brengt een enorme toename in het dataverbruik met zich mee. Het maandelijkse dataverbruik bij de Europese vaste internetverbindingen is meer dan verviervoudigd in het laatste vijf jaren en gestegen van 3236 tot 14611 PB (PentaByte).

Het mobiele internet deed het nog spectaculairder en is gestegen van 32 tot 509 PB. Tot nu toe waren de telecombedrijven in staat om deze grote vraag te kunnen voldoen door te investeren in de capaciteit verhogende technologieën. De markt was immers niet helemaal gepenetreerd en de nieuwe internet abonnees bleven maar komen wat leidde tot elke jaar stijgende omzet bij de telecombedrijven.

Aangezien de markt van vaste internetverbinding bijna helemaal gepenetreerd is en de markt van mobiele internetverbinding niet genoeg winstmarges kan opleveren door de harde prijscompetitie. Het alternatief waar de digitale bedrijven ook meebetalen voor de datadoorstroming is moeilijk te realiseren en biedt geen zekerheid aan de eindgebruiker over de controle van de netneutraliteit.

Het door Angela Merkel aangehaalde alternatief is dus zeker de moeite waard om er eens bij stil te staan. Door alle belanghebbenden rond de tafel te brengen kan de politiek het internet reguleren en dat zelfs doen op Europese schaal. Welke vorm het internet 2.0 zal mogen krijgen, welke regels nageleefd moeten worden, welke inhoud gestimuleerd worden, ... 

Tot nu toe hebben de politieke instellingen die het algemene belang dienen te beschermen, geen duidelijke actie en positie ingenomen in het debat ‘regularisatie van het internet’. Aangezien de digitaal ook een wereld op zich geworden is, moet er hier ook een regularisatie in gebracht worden zodat het internet blijft dienen voor de duurzame ontwikkeling van de mens.

Prijszetting en netneutraliteit

Op dit moment zijn de prijzen voor het internet gebaseerd op de snelheid en/of hoeveelheid. Nochtans zijn de prijsverschillen tussen de aangeboden opties zo laag dat iedereen toch voor ‘snel en onbeperkt’ gaat.

Op het einde van de rit gebruiken de uitschieters die extreem snel en grote hoeveelheid data verbruiken door grote bestanden (HD films, televisie enz.) te downloaden of streamen, de overgebleven capaciteit van de uitschieters die extreem lage hoeveelheid data verbruiken. Ondertussen betaalt iedereen ongeveer dezelfde prijs.

Het is dan een andere kwestie hoe rechtvaardig dit prijszettingsmechanisme is. Met de afzwakking van de netneutraliteit mogen de telecombedrijven bijvoorbeeld een aparte tarieven zetten voor HD films te streamen op voorwaarde dat de juridische en politieke instellingen er akkoord mee gaat. Dankzij deze nieuwe omzetbron kunnen ze verder concurreren op de prijs van het basis internet en tegelijkertijd blijven investeren in de nieuwe technologieën.

Er zit ook nog een andere kant aan dit argument; het algemene belang. Een website dat enkel en alleen video’s bevat waar katten ‘interessante’ of ‘grappige’ dingen doen, heeft een nut enkel en alleen als zijn kijker er zich door amuseert. Toch moeten wij ons de vraag stellen hoe duurzaam en algemeen dit nut is.

Andere websites waar er tal van informatie over de opvoeding en ontwikkeling van kinderen wordt verstrekt met de hulp van video’s, live begeleiding en hulplijnen, leidt tot dezelfde hoeveelheid data-stroming om zogenaamde ‘katten video’s’ te kunnen bekijken. De vragen zijn hier dan welke van deze twee dient voor de duurzame ontwikkeling van de mens en welke sowieso gratis en beschikbaar moet blijven als er een algemene storing op het internet zou optreden door de schaarse capaciteit.

Het heilige principe van de economie klinkt hier dus : keuzes maken tussen de middelen die schaars zijn om er maximaal nut uit te halen. In zo’n politiek debat moeten wij er dan ook ‘het algemene belang’ bij zetten.

Het onderwerp netneutraliteit komt ook aan bod op WebTomorrow, 10 maart te Gent