foto: Overstock CEO Patrick Byrne wil het financiële systeem op zijn kop zetten

De Amerikaanse techpreneur Patrick Byrne, de topman van de beursgenoteerde e-commercesite Overstock.com, dat een omzet draait van meer dan 1,5 miljard dollar, voorspelde vorige week in een interview met De Tijd dat de blockchaintechnologie groter zal worden dan internet en de hele financiële sector op zijn kop zal zetten omdat die technologie ervoor kan zorgen dat heel wat tussenpersonen dan niet langer nodig zullen zijn.

Verschillende transacties in één blok

De bitcoin, de virtuele munt waar al vaak wat lacherig is over gedaan en door sommigen al is vergeleken met een hype in het genre van “second live”, waarover nu niemand het nog heeft, zou door de blockchaintechnologie die erachter zit een hele sector door elkaar kunnen schudden.

De bedenker van de bitcoin, Satoshi Nakamoto, is er immers niet alleen in geslaagd een alternatief voor bestaande munten  te creëren maar ook een technologie uit te dokteren die op een andere manier de overdracht van eigendom vastlegt. Hij maakt voor dit laatste gebruik van een gedecentraliseerde database die transacties controleert en vastlegt. 

Verschillende transacties worden samengebracht en verwerkt in een blok. Het volgende blok haakt zich dan vast aan het vorige, zoals de ene schakel in een ketting met de andere in verbinding staat. En op die manier ontstaat dus een “blockchain”. Als een transactie eenmaal is goedgekeurd via het gebruik van cryptografie, dan is ze onomkeerbaar.

De database is publiek en wordt beheerd door verschillende gebruikers - want iedereen met de nodige IT-kennis en computerkracht kan zich aansluiten -  die daarvoor vergoed worden. De technologie waarop het hele systeem draait, is opensource en wordt onderhouden door de ‘community’ waardoor fraude of een poging tot fraude zeer moeilijk zijn.

Geen tussenpersonen meer

Ruwweg is het eigenlijk allemaal te vergelijken met een cashtransactie. Persoon X geeft 100 euro aan persoon Y.  Die laatste is nu eigenaar en geen centrale organisatie heeft dit moeten goedkeuren. Met de blockchain-technologie wordt de tussenpersoon weggesneden. Dat principe zou oneindig veel toepassingen kunnen hebben. Eén van de meest voor de hand liggende is de overdracht van effecten.

Vandaag gaan financiële transacties naar een gecentraliseerd clearinghouse zoals Euroclear. Het hele proces is duur en loopt enkele dagen. Wat als een groep computers aan de hand van een blockchain deze procedure nu zou kunnen overnemen?

Het is een mogelijkheid die veel dichterbij staat dan we denken, maar die er wel kan voor zorgen dat de rol die de banken nu als bemiddelaar spelen onder druk om te staan. Ook bij de aan- en verkoop van een huis zou de blockchaintechnologie de bemiddelingsrol die nu nog door de notaris wordt gespeeld, kunnen uitschakelen. De blockchaintechnologie kan ook obligatietransacties, waarvan de verwerking nu drie dagen duurt, nog dezelfde dag verwerken.

Financiële instellingen beseffen het gevaar

Het is ondertussen dat heel wat spelers uit de financiële sector zich goed bewust zijn van de gevaren die de blockchaintechnologie voor hun activiteiten inhoudt. Zo heeft Nasdaq, de beurs waarop vooral aandelen noteren van technologiebedrijven, de start-up Chain onder de arm genomen om de mogelijkheden met de blockchaintechnologie voor aandelenhandel te bekijken. Ook grote Amerikaanse banken springen op de kar.

Het moge duidelijk zijn dat de meeste toepassingen van de technologie zich nog in de kinderschoenen bevinden. Maar het feit dat banken, verzekeraars en ook beursuitbaters met begerige ogen kijken naar de blockchaintechnologie, is een teken aan de wand. De mogelijke kostenbesparingen zijn immers enorm.

Het is dan ook niet verwonderlijk te noemen dat in oktober 2015 dertien banken zich hebben aangesloten bij een coalitie van grote Wall Street en City spelers die onderzoeken hoe de blockchaintechnologie kan worden ingezet voor de brede financiële sector. Bank of America, BNY Mellon, Mitsubishi UFJ Financial Group, Citi, Commerzbank, Deutsche Bank, HSBC, Morgan Stanley, National Australia Bank, Royal Bank of Canada, SEB, Societe Generale en Toronto-Dominion Bank, hebben allemaal de handen ineengeslagen voor het partnerschap.

Daardoor komt het totale aantal banken, dat kijkt naar een manier om de technologie van bitcoin te gebruiken, uit op 22. Banken zoals Goldman Sachs, JPMorgan, Credit Suisse en Barclays waren betrokken bij de oprichting van de coalitie. De alliantie wordt geleid door R3, een startup met kantoren in Londen en New York.

Blauwdruk

De sturende kracht achter R3 is Dan Rutter, de voormalige CEO van ICAP Electronic Broking. Rutter heeft tegenover Business Insider aangegeven dat het partnership met de banken tot doel heeft om een blauwdruk te ontwikkelen voor de blockchaintechnologie voor banken.

Daarnaast willen de partijen commerciële applicaties ontwikkelen voor banken en financiële partijen. Door de software is een tussenpersoon niet meer nodig, omdat de software zelf handelt als de tussenpersoon. Omdat er niemand meer nodig is om de transacties te controleren, kunnen transacties goedkoper worden verstuurd in vergelijking met het huidige banksysteem.

Het lijkt meer en meer een race tegen de klok te worden, waarbij de vraag centraal staat of de banken de technologie zelf voldoende kunnen omarmen of er het slachtoffer van zullen worden.