Nooit eerder rapporteerden onderzoeken naar het leven op de werkvloer zo’n alarmerende cijfers als in 2020. We weten reeds jaren dat er werk aan de winkel is om ons goed te kunnen voelen op het werk, maar zelden manifesteerde de achteruitgang zich zo afgetekend als dit jaar. 2020 schotelde de werkvloer dan ook een nooit eerder geziene uitdaging voor. Letterlijk van de ene dag op de andere verloren heel wat teamleaders en managers de controle en moesten ze leren leidinggeven vanuit vertrouwen. Heel wat medewerkers verloren de connectie met hun collega’s, hun job, hun vrijheid, hun optimisme. Dit blijkt niet enkel uit verzuchtingen, maar uit diverse wetenschappelijke onderzoeken.

Hoe gelukkig zijn we met al dat thuiswerken?

De cijfers van het nationaal geluksonderzoek onder leiding van Professor Lieven Annemans (Ugent) liegen er niet om: het percentage Belgen dat ongelukkig is op zijn werk, en zijn werkgeluk een score van 5 op 10 of minder geeft, stijgt van 24% naar 28% door de coronacrisis. Factoren die het cijfer naar beneden trekken, zijn het verlies aan sociale relaties, onzekerheid over de job en een toenemend gevoel van angst.

Dit blijkt ook uit het onderzoek van HIP-Consult, afgenomen in maart 2020. In dat onderzoek rapporteert 15% van de medewerkers angst te ervaren op het werk tegenover 9% in 2019. Ook het verlies aan sociale relaties komt naar boven in het onderzoek van HIP-Consult: 60% van de respondenten geeft aan dat ze de informele babbels en het contact met collega’s missen als ze thuis werken. Dit brengt een vleugje positiviteit met zich mee want 51% geeft aan dat ze echt menselijk contact nu meer zijn gaan waarderen.

Onzekerheid weegt zwaar door op het werkgeluk

De toenemende cijfers rond angst mogen niet verbazen als je weet dat jobzekerheid een cruciale factor is om tot werkgeluk te komen. Mensen die bang zijn om hun job te verliezen, zijn significant minder gelukkig met hun werksituatie.

De impact van de coronacrisis op de Belgische economie laat heel wat schouders en mondhoeken zakken. En dat is dubbel jammer als je weet dat mensen met een eerder pessimistisch toekomstbeeld en een laag gevoel van veiligheid een verhoogd risico op angst hebben.

Op vlak van angst en onzekerheid is er dan ook werk aan de winkel: werkgevers en leidinggevenden moeten hun medewerkers hierin durven ondersteunen. Er is vooral nood aan transparante communicatie en aandacht voor het mentale welzijn van de mens achter de functietitel.

Eenzaamheid, nefast voor (werk)geluk

Wie zich eenzaam voelt, heeft de helft minder kans om zich gelukkig te voelen, ook op het werk. Goede relaties (op het werk) zijn dan ook een must voor wie wil spreken van (werk)geluk. De gelukservaring van mensen die alleen wonen, geen (kwaliteitsvolle) liefdesrelatie hebben en plots geconfronteerd worden met voortdurend thuiswerk heeft een flinke deuk gekregen.

Uit het onderzoek van HIP-Consult blijkt dat veel medewerkers op hun honger blijven zitten op vlak van de communicatie met de direct leidinggevende. Medewerkers verwachten dat hun leidinggevende ook – en misschien wel vooral – in deze uitdagende tijden het team motiveert en dat gebeurt duidelijk te weinig. Die motivatie vraagt niet altijd om grote inspanningen, maar kan bijvoorbeeld worden gestimuleerd dankzij kleine attenties.

Is er ook goed nieuws?

Brengt corona dan enkel kommer en kwel? Gelukkig niet! Betrokkenheid en solidariteit blijken een heuse opwaardering te kennen in deze coronatijden. Het nationaal geluksonderzoek wijst uit hoe de Belg minder bezig is met zichzelf en meer aan anderen denkt dankzij corona. Zo maken we ons opvallend meer zorgen over onze dierbaren en kwetsbare groepen dan over onze eigen gezondheid. Bovendien komen we ook solidairder uit de hoek: 90% ziet het volgens het nationale geluksonderzoek als zijn burgerplicht om uit solidariteit adviezen en veiligheidsmaatregelen op te volgen.

Ook het veelvuldig thuiswerken blijkt uiteindelijk niet enkel gemis op te leveren, maar ook voordelen: bye bye fileleed, welkom tijdswinst! Die tijdswinst vergroot het gevoel van vrijheid, op voorwaarde uiteraard dat de omstandigheden waarin je thuiswerkt dit ondersteunen. Is je wifi niet sterk genoeg voor je eigen window on the world, je thuiswerkende partner én de netflixende kids, dan zal frustratie al snel de bovenhand nemen.

De Week van het Werkgeluk

Het mag duidelijk zijn dat de coronacrisis een ferme impact heeft op ons (werk)geluk. Volgens het nationaal geluksonderzoek is het zaak de negatieve gevolgen van de coronacrisis te remediëren en zoveel mogelijk proberen in te perken en de positieve evoluties te cultiveren en uit te dragen.

“Geluk is het resultaat van samenwerking van alle factoren die een rol spelen in de levenstevredenheid. Dat bekom je alleen door een gezamenlijke inbreng van iedereen in de samenleving, van organisaties en van het beleid. Ook werkgevers en onderwijsinstellingen hebben een verantwoordelijkheid in het ondersteunen van de mentale gezondheid en de gemoedsrust van hun werknemers en studenten”, concludeert Professor Lieven Annemans.

Net daarom is de derde editie van de Week van het Werkgeluk (21-27 september) misschien wel relevanter dan ooit tevoren. De Week van het Werkgeluk wil werkgeluk vieren om het de normaalste zaak van de wereld te maken voor iedereen. Vieren brengt positieve gevoelens met zich mee en ook daar heeft de Week van het Werkgeluk een extra missie dit jaar want net als corona is ook positiviteit besmettelijk.