Pieter Vandekerkhof en Marc Beenders

Om de krapte op de arbeidsmarkt aan te pakken en de doelstellingen rond tewerkstelling te behalen, moeten ondernemingen meer aandacht schenken aan soft skills. Soft skills zijn de menselijke vaardigheden die zorgen dat de technische kennis (hard skills) effectiever ingezet kunnen worden. Ze zijn perfect complementair, maar in realiteit blijven de soft skills vaak onderbelicht. Dit terwijl er net een synergie gecreëerd moet worden tussen deze twee skillsets om optimaal te functioneren. Het is deze synergie die namelijk de meerwaarde van het menselijk kapitaal van een onderneming vormt.

Onze arbeidsmarkt is structureel problematisch. Alle sociale partners benadrukken al jaren een krapte en mismatch om mensen aan het werk te krijgen. We moeten hiervoor kijken naar de gehele loopbaan, flexibelere regelgeving, de activering van het gehele arbeidspotentieel en de sociale zekerheid. Maar we zien in dit hele debat dat de (ondernemende) soft skills bitter weinig aandacht krijgen.

En net deze kunnen ons verder helpen om de tewerkstellingsdoelstellingen te realiseren. Werknemers en ondernemers moeten wendbaar zijn, de juiste attitude hebben om veranderingen te omarmen en goed in team kunnen samenwerken. Het is net daarom dat 70% van de HR bedrijven nu al aangeeft dat het hebben van de juiste soft skills minstens even belangrijk is dan het bezitten van het juiste diploma.

Essentiële menselijke vaardigheden

Onderzoek toont aan dat de hard skills een toegangsticket voor een functie zijn, maar oorzaken van ontslag zijn vaak gerelateerd aan een gebrek aan bepaalde soft skills. Aangezien verloop in de arbeidsmarkt zeker uit den boze is, moet er effectief en op continue basis gewerkt worden aan deze skillset. Maar daar wringt net het schoentje, want het ontbreekt ondernemingen al te vaak aan effectieve handvaten en metrics om evoluties te monitoren. Ook kan er geconstateerd worden dat er bij tal van bedrijven een tekort is aan effectieve opleidingstrajecten om werknemers te trainen in deze essentiële, menselijke vaardigheden.

In de praktijk zien we dat het niet altijd makkelijk is om zelf aan de slag te gaan om je soft skills aan te scherpen

In de praktijk zien we dat het niet altijd makkelijk is om zelf aan de slag te gaan om je soft skills aan te scherpen. Soft skills zijn moeilijk meetbaar en in de omgang met anderen worden we er niet altijd op de juiste manier over aangesproken. Hierdoor gaan vaak bestaande relaties stuk of wordt het vooropgestelde doel niet gehaald.

Om je op weg te helpen geven we enkele tips over 3 soft skills die in bijna elke top 10 voorkomen: communicatie, groeimindset en teamwerking.

1. Communicatie

Goed en efficiënt communiceren vormt de bouwsteen om alle andere soft skills onder de knie te krijgen. Bewust hiermee bezig zijn heeft een directe positieve invloed op zowel je ondernemende als persoonlijke groei. Een essentieel onderdeel  van communiceren is feedback geven. Het is eigen aan ieder van ons om te willen weten hoe anderen over ons denken. Het is een onmisbaar element in een leerproces, maar enkel wanneer het op de juiste manier benaderd wordt.

In de realiteit zien we dat we zelf te weinig om feedback vragen, of dat we niet op de juiste manier feedback geven. Feedback wordt nog te veel ervaren als kritiek op wie we zijn, terwijl we net iemand zijn/ haar gedrag willen verbeteren. Het is dan ook één van de krachtigste leermiddelen om jezelf verder te ontwikkelen.

Om op een juiste manier feedback te geven, raden wij het gebruik van het 4G-model aan (gedrag, gevolg, gevoel, gewenst gedrag). Het model is een enorm handig hulpmiddel om je feedback op de juiste manier op te bouwen.

  1. Beschrijf waarneembaar gedrag;
  2. Geef aan wat het gevolg van dit gedrag is, of welke impact het heeft;
  3. Beschrijf het gevoel dat dit alles bij jou oproept;
  4. Geef aan hoe de ontvanger ervoor kan zorgen dat de gewenste gedragsverandering doorgevoerd kan worden.

2. Groeimindset

Mensen met een groeimindset zijn nodig in een onderneming omdat ze openstaan voor vernieuwing en verandering en graag uitdagingen aangaan. Het concept mindset verwijst naar onze denkwijze en ingesteldheid ten aanzien van onszelf en alles rondom ons.

We kunnen individuen opdelen in twee groepen. De ene groep gaat ervan uit dat persoonlijk succes gebaseerd is op aangeboren vermogen. Je wordt geboren met bepaalde competenties en daarmee moet je het doen. Dit zijn de fixed mindsetters.

Anderen geloven dat hun succes voortkomt uit onder andere hard werken, continu bijleren, en vallen en opstaan. Van deze groep wordt gezegd dat ze over een open of groeimindset beschikken. Mindset heeft een paar belangrijke eigenschappen: ze is aanpasbaar, ontwikkelbaar en flexibel. Coachen van een groeimindset kan je met volgende tips:

  • Focus minder op resultaten
  • Stimuleer vooruitgang
  • Stimuleer studeren
  • Creëer een risico-vrije omgeving

3. Teamwerking

Alle soft skills die je als persoon aanscherpt, moet je ook toepassen als je in een team functioneert. Hier staan we voor de grootste uitdaging. We zien in wetenschappelijke literatuur dat (startende) ondernemingen met goed werkende teams er beter in slagen om producten of diensten te commercialiseren, hogere groei kunnen realiseren en uiteindelijk ook betere bedrijfsprestaties kunnen voorleggen.

Vergis je niet: goed teamwork is even belangrijk als zeldzaam. Teams hebben namelijk sterk de neiging om niet optimaal te functioneren. Het streven naar een ideale teamsamenstelling is het doel, maar ook vaak een utopie. Let bij het samenstellen of uitbreiden van het ideale team op volgende zaken:

  • Houd rekening met de persoonlijkheid en doelstellingen of drijfveren van elk individu;
  • Werk in je team aan de onderlinge persoonlijke relaties. Leer elkaar echt kennen. Zo leer je elkaar respecteren en zal je elkaar sneller vertrouwen. Vertrouwen is de basis voor een goede teamdynamiek;
  • Zorg voor teamdoelstellingen. Ook al zijn er individuele verschillen, probeer consensus te bereiken aan de hand van teamdoelstellingen;
  • Vermijd verborgen agenda’s. Doe je niet anders voor dan je bent en deel alle informatie die je ter beschikking hebt.

Lezen over soft skills is een belangrijke eerste stap. Het boek ‘Soft Skills in Ondernemerschap’, geschreven door Marc Beenders (Corporate Community Manager LRM & Gastdocent UHasselt) en Pieter Vandekerkhof (Professor Ondernemerschap UHasselt) biedt een overzicht van 5 soft skills, wetenschappelijk onderbouwd en met voldoende praktische handvaten.

Ermee aan de slag gaan is de enige manier om het verschil te merken. Zie het als het aanleren van een nieuwe hobby of sport. Elke dag oefenen, trainen en vooruitgang boeken. Het is een avontuur waaraan je niet alleen als ondernemer of intrapreneur, maar ook als mens kan beginnen. Op voorwaarde natuurlijk dat je volhoudt. Het zal niet vanzelf gaan, je moet er in willen geloven, je moet willen bijleren, je moet er aan willen werken.