Na een decennium waar de stevige punkrock van het feministische Pussy Riot onze trommel- en netvliezen nog doet nazinderen, waar vrouwen wereldwijd op de barricades gestaan hebben om hun rechten te verdedigen en publiekelijk seksueel wangedrag aan de kaak stelden, blijft ook het debat van de loonkloof tussen mannen en vrouwen een heet hangijzer.

Mind the gap

Het is geen geheim dat traditionele stereotypes over mannen en vrouwen nog sterk verankerd zijn in onze samenleving en op de arbeidsmarkt. Hierdoor zijn bepaalde jobs moeilijker toegankelijk voor vrouwen én blijft er een verschil in de vergoeding die ze voor hun werk krijgen.

Ter illustratie: voor dezelfde job in dezelfde sector verdienen vrouwen in Europa gemiddeld 16 procent minder dan hun mannelijke collega’s. Belgische zelfstandigen hebben nog veel meer reden tot klagen, want in ons land verdienen vrouwelijke ondernemers gemiddeld tot 30 procent minder! In een maatschappij die claimt dat ze fair, vrij en gelijk is, tonen deze cijfers aan hoe sterk de onderliggende denkpatronen nog gelden voor vrouwen in het beroepsleven. En vooral hoe hard deze stereotypes hun kansen blijven verminderen.

IJsland geeft het goede voorbeeld

In IJsland bewezen ze nochtans al dat het kan: het is het eerste land ter wereld dat verplicht gelijke lonen voor mannen en vrouwen oplegde. Ook op andere vlakken laat dit Scandinavische land hoe het anders en beter kan: zo had IJsland de primeur met de eerste rechtstreeks verkozen vrouwelijke president, vier op vijf vrouwen zijn er effectief aan het werk én zowel de bedrijfswereld als het politieke landschap zijn bezaaid met vrouwelijke stuurlui. Waarom zou dat hier niet kunnen?

Plottwist: het kan hier ook. Meer nog, het gebeurt hier ook! Maerten & Partners ging op zoek naar wat het professionele hart van een typische interim- of projectmanager sneller doet slaan. Daarvoor namen we niet alleen bij onze eigen managers een survey af.

Meer dan 400 Belgische managers, consultants en freelancers namen de tijd om alle vragen te beantwoorden. Zij vertelden over hun motivatie, jobtevredenheid en, niet in het minst, het loon dat ze op het einde van de maand mee naar huis brengen. En daarbij was er één heel opmerkelijk resultaat: het verschil tussen mannen en vrouwen. Of beter gezegd: het gebrek aan verschil.

De enquête toont immers aan dat vrouwelijke interim- en projectmanagers gemiddeld exact hetzelfde factureren als mannen in dezelfde jobs: tussen 700 en 950 euro per dag. Dat is hoopgevend, zeker omdat we zien dat er iedere dag meer interim- en projectmanagers aan de slag gaan in ons land. Elke dag opnieuw zien meer bedrijven de toegevoegde waarde van een flexibele kracht op de juiste plaats, op het juiste moment. En daarbij maken ze geen onderscheid tussen een man of vrouw voor de verloning.

Vrouwelijke managers die de sprong wagen en freelance gaan, hebben dus een veel grotere kans om het glazen plafond te doorbreken. Meer nog: ze overwinnen zo de obstakels die hen vaak hinderen om als werknemer in loondienst tot hogere managementfuncties op te klimmen.

Positieve discriminatie?

Waarom is er dan geen loonkloof bij deze project- en interimmanagers? Wel, als je het ons vraagt, heeft dat niets te maken met positieve discriminatie en alles met een positieve keuze. In de 25 jaar dat wij al in het vak zitten, heeft geen enkele klant een kandidaat gekozen enkel op basis van zijn of haar geslacht.

Indien er nauwelijks of geen verschil is in de skills of persoonlijkheid van de verschillende kandidaten, kiezen onze klanten zelfs eerder voor een vrouwelijke manager. Zeker bij grote projecten met een sterke change management dimensie. Dat is niet toevallig, want uitgebreid onderzoek van Vlerick Business School toont dat vrouwen gemiddeld beter scoren op vlak van communicatie, empathie, samenwerking en coaching. Allemaal kwaliteiten die goed van pas komen als project- of interim-manager.

Die gemotiveerde, positieve keuze voor vrouwelijke kandidaten juichen wij toe. Want het toont aan dat er een positieve mentaliteitswijziging op til is, zowel bij de grote als kleinere bedrijven.

Geen appels met peren vergelijken

Het is natuurlijk belangrijk om appels met appels te vergelijken. Er verschijnen regelmatig rapporten die met de vinger wijzen naar specifieke industrieën waar vrouwen onderbetaald worden. Vaak terecht, maar soms vragen die cijfers om de nodige nuance. Zo zien we dat het in sommige gevallen meer om ondervertegenwoordiging gaat, en dus om een functiekloof, eerder dan om een echte loonkloof.

In de luchtvaartsector bijvoorbeeld verdienen vrouwen minder dan hun mannelijke collega’s. Dat heeft minder te maken met de loonkloof, maar meer met het feit dat de meeste piloten mannen zijn, terwijl het cabinepersoneel vaker uit vrouwen bestaat. Aan de andere kant van het spectrum zien we de post- en transportsector waar vrouwen gemiddeld zeven procent meer verdienen dan mannen, om de eenvoudige reden dat ze beter vertegenwoordigd zijn in de managementposities.

Dat is waarom de resultaten van de survey zo opvallend zijn: zij zijn gebaseerd op een vergelijking van exact dezelfde diensten in dezelfde omgeving, aan dezelfde voorwaarden.

De weg is nog lang

Het doorbreken van het glazen plafond is reden tot vieren, zoveel is zeker. Maar, het betekent niet dat er geen verschillen of moeilijkheden zijn. Zo geeft één op vijf vrouwelijke interim- en projectmanagers aan dat ze niet dezelfde kansen krijgt als haar mannelijke collega’s.

Ook zijn er vandaag op de Belgische arbeidsmarkt nog veel meer mannen dan vrouwen actief als interim- of projectmanager. Slechts 29 procent van de respondenten is een vrouw.

Dat is opvallend, want de ervaring leert ons dat er een lichte voorkeur is voor vrouwelijke change managers. Daarnaast zijn er heel wat voordelen verbonden aan het leven als freelance manager: een verbeterde work-life balans, een meer gevarieerde jobinhoud en meer jobtevredenheid. En laat dat nu net de redenen die vrouwen vaak aanhalen als obstakels om verder op te klimmen op de carrièreladder.