Belgische Bitcoinassociatie waarschuwt voor steeds meer oplichting: “Gebruik cryptomunten niet om snel rijk te worden”

In 2017 steeg de prijs van cryptomunten explosief en daarmee ook de publieke aandacht die ze kregen. Investeren in cryptomunten werd plots hip bij het grotere publiek, maar dat zorgde er ook voor dat een pak meer mensen opgelicht werden. Daarom waarschuwt de Belgische Bitcoinassociatie nu voor oplichters. “Elk project dat belooft om je heel snel rijk te maken, vermijd dat, vermijd dat compleet”, vertelt Chris D’Costa van de associatie.

Eerder dit jaar werd Chris D’Costa van de Belgische Bitcoinassociatie gevraagd om op een conferentie te spreken over blockchain. Wanneer D’Costa met de organisatoren praatte, bleek echter al snel dat er iets mis was. “Ze vertellen op dit soort conferenties hoeveel investeerders verdiend hebben met Bitcoin, en vervolgens proberen ze hun eigen munt te verkopen”, vertelt hij.

Het enige probleem: hun munt was niet echt. “De munt bestaat niet, het staat niet op de blockchain”, stelt D’Costa. “Alle elementen van een legitieme cryptomunt ontbreken. Wat ze doen, is mensen simpelweg onder druk zetten om hun valse munt te kopen.”

D’Costa wees het aanbod af, maar dit soort zwendels stemt de Belgische Bitcoinassociatie bezorgd. "Er is een toenemende interesse van het grote publiek voor Bitcoin”, zegt D’Costa. “Ik krijg bijvoorbeeld vaak vragen van familieleden. Maar wat ons is opgevallen bij de Belgische Bitcoinassociatie is dat er nu ook een groeiend aantal mensen naar ons komen omdat ze opgelicht zijn."

Daarom willen ze nu tonen hoe je oplichters kan herkennen, en tips delen om oplichting te vermijden. “Onze visie is dat cryptomunten niet draaien rond snel rijk worden”, stelt D’Costa. “Het draait rond het uitbouwen van een parallel financieel systeem naast het bestaande systeem.” En de explosie in crypto scams kan wel eens een hinderpaal vormen voor de uitbouw van zo’n nieuw financieel systeem.

Traditionele zwendels

Dat cryptomunten doorgaans anoniem en weinig gereguleerd zijn, en dat er veel geld in rondgaat, zorgt ervoor dat het een sappig doelwit is voor oplichters.

Een eerste type zwendel betreft valse sites, chatberichten, emails of zelfs apps. Hier doen oplichters zich voor als een legitiem klinkend project en proberen ze mensen te overtuigen om cryptomunten of wachtwoorden af te geven. Vergelijkbaar met de mails die je soms krijgt van Nigeriaanse prinsen.

Geavanceerder zijn de cryptovarianten van zogenaamde Ponzi schemes. Dat zijn vaak projecten die stellen dat, indien je geld in hen investeert, je heel hoge opbrengsten zal zien zonder al te veel te hoeven doen. De oplichters kanaliseren dan simpelweg het geld van nieuwe investeerders naar oudere investeerders, om zo de constructie in stand te houden.

Belangrijk in veel Ponzi-constructies is dat slachtoffers worden aangemoedigd de dienst aan te bevelen aan vrienden en familie, en zo meer opbrengsten of voordelen voor zichzelf te krijgen.

"Dat is het kwaadaardige aan deze structuren”, stelt D’Costa. “Als ze je overtuigen om mee te doen, en je ervoor zorgt dat familieleden of kennissen geld erin steken, dan raak je legaal gesproken betrokken in de zwendel. Wat je dus vaak ziet is dat, eens deze structuren ineenstorten, veel slachtoffers zich schamen omdat ze anderen er mee in hebben getrokken."

OneCoin en Bitconnect

OneCoin is een notoir voorbeeld van zo’n Ponzi-constructie. OneCoin was een soort club waarbij je verschillende lagen lidmaatschap kon kopen, maar waarbij je ook hun munt kreeg die zogezegd in waarde zou stijgen. De munt was echter vals en bestond enkel op de site van Onecoin.

"In essentie was het een piramidespel waar ze beloofden dat ze een munt hadden die groter zou worden dan Bitcoin”, vertelt D’Costa. “Maar er was geen code, het was niet open-source, het was niet op Github te raadplegen, er was geen wallet en zelfs geen blockchain. Maar niettemin slaagden ze erin om veel mensen erin te duwen.”

Na een reeks politieonderzoeken doorheen 2017 stortte de structuur uiteindelijk in. "En veel mensen verloren daarbij hun geld”, besluit D’Costa.

Een andere bekende zwendel die recent in elkaar stortte, is Bitconnect. Dat project was iets technologisch geavanceerder dan Onecoin. Hun munt was écht, en de totale marktkapitalisatie ervan steeg op een bepaald punt tot boven de 2 miljard dollar. “Bitconnect stond zelfs vermeld op enkele kleinere exchanges”, vertelt D’Costa.

Bitconnect stelde dat, indien je hun token zou kopen, je na verloop van tijd een gigantische rente zou opstrijken (tot 1% per dag). Ze bouwden ook een groot netwerk van YouTubers en sociale media sterren uit die Bitconnect aanprijsden in ruil voor een bedrag per nieuwe gebruiker die ze binnenbrachten.

Bitconnect werd haast een meme nadat op een van hun conferenties, Carlos Matos (een crypto-Twitteraar) een nogal excentrieke performance deed waarbij hij meermaals met hoge stem 'Bitconeeeeeeect' riep. In januari 2018 staakte Bitconnect echter abrupt hun werking en verloren veel investeerders hun geld.

Deel ICO's onbetrouwbaar

Daarnaast zijn er ook ICO's, dat is een manier voor blockchain start-ups om kapitaal op te halen door een eigen munt of token te creëren en die vervolgens te verkopen. “Er zijn echte bedrijven die eigen tokens maken en ze vervolgens verkopen om research en development te financieren”, vertelt D’Costa. “Maar een deel van de ICO's zijn erg louche omdat ze geen product, voorgeschiedenis of team met ervaring hebben wanneer ze geld ophalen.”

Een recente ICO-scam was Confido, dat beloofde een gedecentraliseerd betalingssysteem op de blockchain te bouwen. Nadat ze 374.477 dollars verzamelden in een ICO haalden ze echter hun site offline en sloten ze hun sociale media-kanalen. Het team achter Confido bleek fake te zijn, tot en met de LinkedIn-profielen toe, en investeerders verloren hun geld.

Oplichters vermijden

Hoe vermijd je nu dit soort oplichters? Chris D’Costa heeft twee gerelateerde regels om scams te spotten: zorg dat je je geld op elk moment kan recupereren en kijk of de munt op een grotere exchange te ruilen is.

“Als je het bekijkt als een investering, dan is de eerste vraag die je moet stellen: hoe kan ik mijn geld recupereren? Hoe krijg ik mijn fondsen terug?” stelt hij. “Je kan me vertellen dat een token twee miljoen dollar waard is, maar als ik het niet kan omzetten in iets anders, dan is dat een illusie.”

Daarnaast moet een munt te ruilen vallen op een grote exchange, een plek waar je cryptomunten kan ruilen tegen normaal geld of andere cryptomunten. “Als het verhandelbaar is op een grote exchange die je toelaat om je geld terug te krijgen, dan is vaker te vertrouwen. Omdat deze exchanges doorgaans een netwerk hebben en nakijken of deze munten kosher zijn.” Voorbeelden van zo’n exchanges zijn Coinbase, Bitstamp, Kraken of het Nederlandse Anycoindirect.eu.

Dat zijn weliswaar regels voor wanneer je investeert vanuit financieel perspectief, de meeste ICO's voldoen er immers niet aan. “Als je het hebt over specifieke ICO-projecten, dan zijn er echte projecten met goede teams erachter”, vertelt D’Costa. “Maar het is vaak moeilijk voor een gemiddeld persoon om die projecten echt te begrijpen. De boodschap is hier dus: steek je geld niet in iets dat je niet begrijpt.”

De conclusie van D’Costa: als het te mooi lijkt om waar te zijn is het meestal ook niet waar. “Elk project dat belooft om je heel snel rijk te maken, vermijd dat, vermijd dat compleet”, stelt hij.

Geen negatief verhaal

Niettemin wil de Belgische Bitcoinassociatie geen negatief verhaal brengen: “We zijn bezorgd dat mensen hun geld verspillen aan projecten die ze niet begrijpen of die gewoonweg zwendels zijn”, vertelt D’Costa.

“Niettemin is de markt voor cryptomunten nog steeds erg gezond”, vervolgt hij. “Als mensen ervoor kiezen om te investeren dan kunnen ze best bij de gevestigde munten blijven zoals Bitcoin, Ethereum, Litecoin, Monero en anderen. Over deze munten is er al erg veel informatie beschikbaar, en zijn er veel mensen met ervaring die hen kunnen helpen om ermee te beginnen.”