Het imago van ondernemerschap in Vlaanderen kan heel wat beter. Zeker in vergelijking met omliggende landen. Daarom start Agentschap Innoveren & Ondernemen van de Vlaamse overheid met de steun van Flanders DC, Voka en UNIZO een meerjarige campagne, die aantoont dat de drijfveren van ondernemers in Vlaanderen divers en herkenbaar zijn, en dat ze vaak ondernemen om een positieve impact te hebben op hun eigen leefwereld of de maatschappij in het algemeen.

Philippe Muyters, Vlaams minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport: “In Vlaanderen hebben ondernemers gemakkelijk te kampen met vooroordelen en een negatieve beeldvorming. Dat is onterecht. Ondernemers zorgen voor jobs, ze zorgen ervoor dat er waarde en welvaart gecreëerd wordt, ze nemen een heel belangrijke rol op in de maatschappij. We hebben nu voor de eerste keer met Vlerick Business School wetenschappelijk laten onderzoeken wat die maatschappelijke dimensie van ondernemerschap precies inhoudt.”

Het onderzoek van Vlerick maakt deel uit van een campagne van het Agentschap Innoveren & Ondernemen. Minister Muyters: “We willen in Vlaanderen meer starters, meer blijvers en meer groeiers. We moeten terug fier zijn op wat ondernemers presteren voor zichzelf, hun werknemers én de maatschappij. We lanceren vandaag een campagne onder de naam ‘Ondernemers ondernemen voor iedereen’ om te laten zien wat het ondernemerschap in Vlaanderen ons allemaal bijbrengt.” 

Pascal Cools, directeur Flanders DC en Philippe Muyters, Vlaams minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport

Uit de studie blijkt dat bijna de helft van de Vlaamse ondernemers onderneemt om maatschappelijke impact te hebben, en dat duurzaamheid voor Vlaamse ondernemers een heel belangrijke dimensie is. Ook zijn veel ondernemers actief als vrijwilliger, bieden ze gratis hun diensten aan bij organisaties met een sociale dimensie of steunen ze maatschappelijke initiatieven met een financiële bijdrage.

Respect en bewondering voor ondernemers hinkt achterop in Vlaanderen

Vlamingen hebben minder respect en bewondering voor ondernemers dan het Europees gemiddelde. Slechts 54 procent van de Vlamingen vindt dat succesvolle ondernemers in Vlaanderen een hoge status en veel respect genieten. In buurlanden is dat tot 70 procent of hoger. De Vlaming kiest er dan ook voor om werknemer te worden – slechts 30 procent heeft een voorkeur voor de status van ondernemerschap, tegenover 37 procent in de Europese Unie.

"Er is nood aan een realistischer beeld van ondernemerschap, maar ondernemers slagen er niet altijd in hun verhaal naar het grote publiek te brengen."

Bernard De Potter, administrateur-generaal van het Agentschap Innoveren & Ondernemen: "Vlamingen hebben niet altijd een juist beeld van de drijfveren om te ondernemen: de passie voor een onderwerp of een technologie die je nodig hebt om met een bedrijf van start te gaan, en de zoektocht naar de oplossing voor een probleem. Vlamingen verwarren ondernemers vaak met managers, en zien daardoor niet altijd hoe dicht ondernemerschap bij hun leefwereld staat. Aan de andere kant slagen ondernemers er niet altijd goed in om hun verhaal naar het grote publiek te brengen. Kortom, er is duidelijk nood aan een realistischer beeld van ondernemerschap.”

6 types ondernemers

Vlerick Business School boog zich over de drijfveren en de maatschappelijke impact van Vlaamse ondernemers. Professor Hans Crijns, Vlerick Business School: “Het is de eerste keer dat dit in Vlaanderen wetenschappelijk onderzocht werd. Aan de hand van dieptegesprekken hebben we zes types van ondernemers geïdentificeerd. Verder hebben we via een bevraging gepeild naar de maatschappelijke betrokkenheid van ondernemers.”

In het midden: professor Hans Crijns

Uit de studie blijkt dat de Vlaamse ondernemer zichzelf vooral ziet als een “maker”, een van de zes types ondernemers uit de Vlerick-studie. Hans Crijns licht toe: “Vier op de tien Vlaamse ondernemers beschouwen zich in de eerste plaats als een maker, iemand die producten en diensten van hoge kwaliteit aflevert en daar ook trots op is. Daarna komen types als de “inspirator” die vooral ideeën en creativiteit wil delen (23%) en de “mentor” (13%) die mensen iets wil bijleren. Slechts een kleine minderheid (7%) onderneemt uit puur financiële overwegingen.”

85% draagt bij aan betere maatschappij

Uit de bevraging bleek verder dat de Vlaamse ondernemer sterk maatschappelijk begaan is, en de positieve rol van ondernemerschap wil uitdragen. Zo'n 85% van de Vlaamse ondernemers zegt bij te dragen aan een betere maatschappij, en bij een kleine helft (48%) zit het streven naar een betere maatschappij ook effectief vervat in de missie van de onderneming. Hans Crijns: “Dat is een zeer opvallend resultaat, maar het is onmiskenbaar aanwezig doorheen heel het onderzoek: ongeveer de helft van de ondernemers wil met zijn onderneming of service expliciet iets betekenen voor de maatschappij, of probeert door te ondernemen een maatschappelijk probleem op te lossen dat niet door andere partijen wordt opgelost.”

De nadruk ligt sterk op duurzaamheid in het productieproces (32%), maar de ondernemer denkt ook aan gemeenschapsgevoel (19%) en gezondheid (10%). Ondernemers willen ook hun omgeving ervan overtuigen dat ondernemerschap een positieve impact kan hebben op de wereld. Zo zegt 67% van de ondernemers dat zij als ondernemer een proactieve rol willen spelen in het veranderen van de wereld, en probeert 53% anderen actief te overtuigen van het feit dat ondernemingen maatschappelijke uitdagingen kunnen oplossen.

Vervolgens worden leveranciers vaak tegen het licht gehouden van hun maatschappelijke impact: maar liefst 60% selecteert leveranciers op basis van hun maatschappelijke impact, duurzaamheid en andere niet-economische factoren.

Ook buiten het werk investeert de Vlaamse ondernemer tijd en geld in zijn omgeving en de maatschappij. De enquêteresultaten tonen dat ondernemers het als een morele plicht zien om maatschappelijk betrokken te zijn. In totaal steunt meer dan 4 op 5 van de Vlaamse ondernemers maatschappelijk geëngageerde organisaties. Ze doen dit via sponsoring (56%), maar ook via het inzetten van hun netwerk (13%) en vrijwilligerswerk (10%). Het steunen van de directe omgeving (buurt, familie & vrienden) is daarbij belangrijk (23%), maar er is vooral aandacht voor bijdragen aan een betere maatschappij in het algemeen (52%). Ondernemers geven ook aan dat ze er naar streven om mensen in de lokale gemeenschap samen te brengen (49%). 

Vlaamse ondernemer bewondert 'flandriens'

In de bevraging werd ook gepeild naar de rolmodellen van ondernemers. De Vlaamse ondernemer bewondert innovatie en daadkracht (Elon Musk van Tesla), ambitieuze starters (Arnaud Rasking van Mobile School en StreetwiZe, Jeroen De Wit van Teamleader), maar ook ondernemers die inzetten op duurzaamheid en vakmanschap als Hendrik Dierendonck, van de gerenommeerde gelijknamige slagerij. Ook gefaalde ondernemers, zoals de oprichters van Take Eat Easy, worden door Vlaamse ondernemers aangehaald als mensen die ze bewonderen.

Hans Crijns: “Je kan stellen dat Vlaamse ondernemers houden van de flandrienmentaliteit: zo noemen ze opvallend vaak eigenschappen als doorzettingsvermogen, incasseringsvermogen en gedrevenheid. Uit het onderzoek komt een zeer divers beeld van ondernemerschap in Vlaanderen naar voren,” gaat Hans Crijns verder. “In onze interviews hoorden we heel vaak uitspraken waaruit blijkt dat het ondernemerschap een expliciete maatschappelijke dimensie heeft voor ondernemers. Ondernemers gaven aan dat ze investeren om duurzamere productiemethoden ingang te doen vinden in hun sector, dat ze gedreven worden kennis delen, patiënten helpen of de communicatie tussen burger en overheid verbeteren.”

Boondoggle ontwikkelde een online tool waarmee Vlaamse ondernemers zelf de vragenlijst kunnen invullen om te ontdekken welk ondernemerstype zij zijn. Pascal Cools, directeur van Flanders DC, dat de campagne ondersteunt: “Met de online tool kunnen ondernemers hun eigen motieven en drijfveren beter leren kennen. De badges die we gecreëerd hebben kunnen ze bovendien op hun sociale mediaprofielen om te delen met hun omgeving welk type ondernemer ze zijn. Zo geven we hen een manier om de conversatie over ondernemerschap en maatschappij aan te gaan op een heel toegankelijke manier.”

Zelf de test afnemen? Dat kan hier.