Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka

Volgens Voka, Vlaams netwerk van ondernemingen, is de Belgische arbeidsmarkt onvoldoende dynamisch. En dat geeft vele problemen. “De werkloosheid daalt en de tewerkstelling piekt, nu komt het erop aan om de vele vacatures ook ingevuld te krijgen”, aldus Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka. “Willen we dat realiseren, dan moeten we vandaag nog onze arbeidsmarkt klaarstomen voor morgen.”

Iedereen aan het werk

Het jaar 2018 start veelbelovend voor onze economie: de werkloosheid is historisch laag en onze ondernemers plannen meer dan ooit aanwervingen. Vlaanderen telde eind december 202.766 niet-werkende werkzoekenden. Dat zijn er 12.796 of 5,9% minder dan een jaar eerder. Het is de 29ste maand op rij dat de Vlaamse werkloosheid daalt. Daarnaast ontving de VDAB in de afgelopen twaalf maanden 257.421 vacatures. Een stijging van +15,3% ten opzichte van het jaar ervoor. “Het is duidelijk dat onze arbeidsmarkt op volle toeren draait”, aldus Hans Maertens. “We moeten er nu voor zorgen dat alle vacatures ingevuld raken. Iedereen aan het werk en langer aan het werk worden dé prioriteiten van 2018.”

Tijdens de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie overhandigde Voka alvast een vijfpuntenplan aan Eerste Minister Charles Michel en de aanwezige politici. Dat bevat actiepunten om de arbeidsmarkt flexibeler te maken. “Onze arbeidswetgeving is hopeloos verouderd. Ondernemers ondervinden steeds meer problemen om geschikt talent aan te trekken maar ook te behouden. Op de arbeidsmarkt van morgen hebben we iedereen nodig. De federale en Vlaamse overheden namen tijdens de legislatuur al belangrijke stappen inzake flexibiliteit en werkbaar en wendbaar werk, maar we moeten nog veel stappen verder durven gaan. Laat ons tijdens deze legislatuur nog de nodige ingrepen doen want nu kunnen we jobs creëren.”

Vijf ingrepen voor een dynamische arbeidsmarkt

1. Zorg voor meer flexibiliteit op de arbeidsmarkt. Het onderscheid in statuut tussen werknemer en zelfstandige is verouderd: een nieuwe economie vraagt nieuwe statuten. Uit een bevraging van Voka blijkt dat 7 op de 10 ondernemers onze arbeidsmarkt onvoldoende flexibel vindt. In ons land zijn er geen goede regelingen voor flexibele en atypische arbeid. De scheiding tussen werknemer en zelfstandige wordt steeds dunner en nieuwe arbeidsvormen zijn in opmars, onze arbeidsmarkt moet zich hieraan aanpassen. In het buitenland zijn er tal van goede voorbeelden die als inspiratie kunnen dienen voor België.

2. Zorg voor meer arbeidsmobiliteit tussen Vlaanderen, Wallonië en Brussel. Hoewel de werkloosheid overal in België daalt, blijven de regionale verschillen groot. West-Vlaanderen kent een van de laagste werkloosheidsgraden van heel West-Europa. Dat terwijl het naburige Henegouwen 11,8% werklozen kent: het hoogste van heel Wallonië. Voka vraagt dan ook om de arbeidsmobiliteit tussen Vlaanderen, Wallonië en Brussel te versterken. VDAB, Forem en Actiris werken vandaag al goed samen, in de toekomst moeten hier nog meer samenwerkingsverbanden en creatieve uitwisselingen worden opgezet.

3. Zorg voor een echte leercultuur op de arbeidsmarkt. Digitalisering, disruptie en internationalisering zorgen ervoor dat hooggeschoolde talenten meer dan ooit gegeerd zijn op de arbeidsmarkt. Willen we morgen iedereen meehebben op de arbeidsmarkt, dan moeten we sterker inzetten op levenslang leren. Werknemers moeten blijven investeren in zichzelf en het opleidingsaanbod benutten. Als zij opleidingen weigeren van hun werkgever, moeten ze een lagere opzegvergoeding krijgen wanneer er later een ontslag zou volgen.

4. Zorg voor meer activering van werklozen. Doelgroepen moeten hierbij centraal staan: laaggeschoolden, allochtonen, 55-plussers, mensen met een arbeidshandicap maar ook vluchtelingen. Instrumenten die inzetten op deze activering moeten versterkt worden. De individuele beroepsopleiding (IBO) is in Vlaanderen een succes. Voka vraagt een vereenvoudiging van het systeem en een verdubbeling van het aantal IBO’s in 2018. Indien een werkzoekende niet meehelpt aan zijn activering, moet hij gecontroleerd en gesanctioneerd worden.

5. Zorg ervoor dat ouderen langer aan de slag blijven. Laat werkgevers toe om oudere werknemers ter beschikking te stellen van andere ondernemingen. Daarvoor moet een gepaste uitzondering op het huidige verbod op terbeschikkingstelling voorzien worden. Het moet mogelijk worden om oudere werknemers tijdelijk ter beschikking te stellen ter verrijking van hun competenties of zodat zij een job kunnen uitoefenen die meer past bij hun huidige noden. Het huidig stelsel van baremieke loonsverhogingen en de automatische koppeling van de lonen aan de index werken daarbij remmend om oudere medewerkers aan te werven of in dienst te houden. Een hervorming zoals aangekondigd in het federaal regeerakkoord, dringt zich op.

“De federale en Vlaamse overheid hebben nog een belangrijk jaar voor de boeg waarin beleid moet gevoerd worden. Het is vijf voor twaalf op onze arbeidsmarkt: als we niets doen dan zullen de vele nieuwe vacatures niet ingevuld raken, zullen bedrijven niet verder kunnen groeien en zal dit rampzalige gevolgen hebben voor onze economie en bedrijven. Laat ons de gunstige economische wind aangrijpen om werk te maken van een moderne arbeidsmarkt zodat we jobs kunnen creëren voor iedereen”, besluit Maertens.